آکنه چیست؟
آکنه یکی از متداول ترین بیماری های پوستی در میان مردم جهان است و اکثرا در دوران نوجوانی و دوران بلوغ و جوانی بروز می کند. آکنه یک مشکل پوستی است که می تواند باعث ایجاد چندین نوع برجستگی در سطح پوست شود. آکنه فقط یک جوش ساده و سطحی نیست و می تواند آثار زخم دائمی در پوست بر جای بگذارد. آکنه هنگامی بروز می کند که منافذ پوستی به وسیله لایه های شاخی سطح پوست که سلول های مرده هستند و یا توسط باکتری ها مسدود شده و چربی پوست راهی برای خروج از منافذ نداشته و به صورت جوش های سر سفید و یا سر سیاه ظاهر می شوند. این برجستگی ها، می توانند در هر نقطه از بدن ایجاد شوند. اما بیشتر در نواحی صورت، گردن، کمر و شانه ها بروز می کنند. ما در این مقاله، قصد داریم نتایج مطالعات گوناگون در رابطه رژیم غذایی و بروز آکنه را با شما در میان بگذاریم و از بایدها و نبایدهای تغذیه ای برای پیشگیری و درمان آکنه بگوییم.
چه عواملی سبب ایجاد آکنه در پوست می شوند؟
چهار عامل اصلی در ایجاد آکنه در پوست دخیل هستند که عبارتند از:
۱) تولید بیش از حد چربی توسط پوست
۲) تقسیم بیش از حد سلول های پوست
۳) حضور باکتری عامل مولد آکنه که منافذ پوستی را مسدود می کند
۴) عوامل التهابی
این عوامل، علل اصلی ایجاد آکنه در سطح پوست می باشند. به کمک دارو درمانی و رژیم درمانی درست و اصولی، می توان به درمان آکنه پرداخت.
باید و نبایدهای رژیم غذایی در بروز آکنه
مطالعات علمی بسیاری در مورد رژیم غذایی و بروز آکنه، ثابت کرده اند که رژیم غذایی بسیار مهم است؛ چون هر چه ما می خوریم، می تواند بر هورمون هایی که عامل تولید چربی توسط پوست، تکثیر سلول های پوستی و یا تولید چربی پوست می شود، اثرگذار باشد. مهم ترین ماده غذایی که در ایجاد آکنه دخالت دارد، گلوکز یا قند خون است. هنگامی که قند خون افراد با مصرف مواد غذایی که قند ساده دارند به سرعت بالا می رود، ترشح هورمون انسولین به میزان زیاد در ساعت اولیه جذب اتفاق می‌افتد. در واقع انسولین، علاوه بر اینکه باعث جذب گلوکز توسط سلول ها می شود و قند خون را کاهش می دهد، بر غدد ترشح کننده چربی پوست نیز اثر می گذارد و با تحریک این غدد، سبب ترشح بیشتر چربی پوستی می گردد که به دنبال آن آکنه نیز ظاهر می شود.
برخی از غذاهایی که میزان قند ساده آن ها بالاست عبارتند از:
۱) ماکارانی
۲) برنج سفید
۳) نان سفید
۴) قند
این غذاها به دلیل شاخص گلایسمی بالا باعث تحریک ترشح انسولین زیاد و به دنبال آن ایجاد آکنه در پوست می شوند. از دیگر مواد غذایی که شاخص گلایسمی بالا دارند، می توان به آبمیوه های بسته بندی شده یا کنسرو شده، شیرینی جات، کلوچه و کیک های صنعتی، انواع ساندویج، پیتزا، برگر و … اشاره کرد که همگی باعث افزایش میزان گلوکز خون می شوند.
دیگر مواد غذایی که سبب بروز آکنه در پوست می شوند، شامل: مواد غذایی حاوی لبنیات، چربی های اشباع شده و چربی های ترانس هستند. این نوع غذاها، تولید چربی های پوستی را افزایش داده و سبب ایجاد التهاب در بدن می شوند.
بنابراین با مصرف غذاهای با شاخص گلایسمی پایین (کربوهیدرات های پیچیده به جای قندهای ساده) می توان از بروز آکنه و ترشح زیاد چربی های پوستی جلوگیری کرد. از جمله مواد غذایی حاوی کربوهیدرات های پیچیده، می توان به غلات کامل (غلاتی که سبوس از آن ها گرفته نشده است)، حبوبات، میوه و سبزیجات فرآوری نشده اشاره کرد.
غذاهای حاوی ماده معدنی روی، آنتی اکسیدان‌ها، محصولاتی که حاوی ویتامین A و E هستند در پیشگیری و درمان آکنه های پوستی بسیار مفید می باشند.
کدام مواد غذایی برای جلوگیری از بروز آکنه مناسب می باشند؟
- مواد غذایی حاوی فلز روی: دانه کدو تنبل، گوشت گاو، گوشت بوقلمون، عدس، شاه دانه
- مواد غذایی حاوی ویتامین های E و A: شامل دانه ها، آجیل، جوانه گندم، هویج، اسفناج، جگر، کلم بروکلی و سایر میوه های دارای رنگ سبز تیره، زرد و یا نارنجی
- مواد غذایی حاوی آنتی اکسیدان ها: میوه ها و سبزیجاتی با رنگ های تند نظیر گوجه فرنگی، انار، توت قرمز، پرتقال، سیر، کلم بروکلی و …
