نمودار رشد قد کودک چه زمانی نرمال خواهد بود؟
قد یا طول بدن، یکی از شاخص های اندازه گیری رشد است. قد نوزادان در بدو تولد چیزی در حدود ۴۵ تا ۵۵ سانتی متر و به طور متوسط ۵۰ سانتی متر است. این میزان تا یک سالگی در حدود یک و نیم برابر زمان تولد در حدود ۷۵ سانتی متر و در ۴ سالگی قد کودک تا حدود ۲ برابر زمان تولد و در حدود یک متر خواهد شد. عواملی چون ژنتیک، جنسیت، تغذیه، فعالیت فیزیکی، بیماری ها و سطح هورمون ها از جمله مهم ترین عوامل تاثیرگذار بر روی رشد قد کودک است. یکی از روش های سنجش و پایش صحیح رشد قدی در کودکان، استفاده از نمودار رشد قد می باشد. این نمودار، می تواند ارزیابی طولانی مدت از رشد قدی کودک را در اختیار پزشکان قرار دهد تا تیم پزشکی با تصمیم گیری درست و منطقی، اقدام به روش های درمانی اصولی برای تصحیح قد کودک در بزرگسالی کنند.
الگوی رشد عادی
اندازه قد نوزاد تازه متولد شده توسط محیط داخل رحمی تعیین می شود که تحت تاثیر عوامل مختلف از جمله تغذیه، سلامت عمومی مادر و پرهیز از رفتارهای پر خطر (مانند استعمال دخانیات) است؛ اما بیشترین سهم دخیل در تعیین اندازه قد، مربوط به صفات ژنتیکی به ارث برده شده است.
اصولا در دو سوم نوزادان در ۱۸ ماه اول زندگی، درصد رشد قد به صورت خطی می باشد و اختلاف زیادی در آهنگ رشدی با یکدیگر ندارند. بعد از ۱۸ ماهگی تا حدود ۲۴ ماهگی، ژنتیک کودکان نقش اصلی را در تعیین قد بر عهده دارد. در کودکانی که والدین قد بلند دارند، منحنی رشدشان بعد از ۲۴ ماهگی در محدوده صدک های بالا و در کودکانی که والدین کوتاه قد دارند، منحنی رشدشان بعد از ۲۴ ماهگی در حدود صدک های پایین قرار می گیرد که پس از رشد تا سن بلوغ در همان صدک باقی می مانند.
با این حال در کودکان با شرایط خاص (به عنوان مثال، کودکانی که با کمبود هورمون رشد مواجه هستند)، ممکن است از بدو تولد تا حدود ۹ ماهگی مشکلی در اندازه طول قد مشاهده نشود. اما بعد از ۲۴ ماهگی تغییر اندازه طول قد نسبت به هم سن های خود در جامعه آماری مشهود می شود و در حدود صدک ۳ یا کمتر قرار می گیرد که لازم است حتما تحت نظر پزشک قرار بگیرند.
اهمیت ارزیابی قد بر روی نمودار رشد قد و نحوه اندازه گیری آن
اندازه گیری ها باید دقیق و به طور منظم در فاصله های زمانی مشخص انجام شوند تا آن ها را بر روی نمودار رشد قد ثبت کنند؛ چرا که در ارزیابی کودکان کلیدی می باشد و به عنوان منبع تشخیص ناهنجاری های رشد عمل می کند. در نحوه اندازه گیری قد، کودک باید به طور کامل صاف و کشیده دراز کش باشد. پاها کاملا به یک سطح عمود بر زمین مماس شده، کمر و باسن در تماس مستقیم با سطح و اندازه طول قد با یک متر استاندارد اندازه گیری شود.
کوتاه قد و بلند قد به چه کسانی گفته می شود؟
قد کوتاه به قدی گفته می‌شود که در محدوده کمتر از صدک ۳ باشد. در برخی موارد کوتاهی قد یا رشد آهسته، نشانه اولیه یک بیماری زمینه ای جدی در کودک است که باید حتما تحت نظر پزشک قرار بگیرد. قد بلند به قدی گفته می شود که در محدوده بیش از صدک ۹۷ قرار گیرد. در اکثر موارد، بلند قدی ناهنجاری جدی تلقی نمی شود و می تواند به خاطر صفت های ژنتیکی به ارث برده شده از والدین باشد که خب این افراد، جزئی از توزیع طبیعی و نرمال هستند. اما در برخی موارد، بلند قدی غیر طبیعی می تواند مظهر بیماری های وراثتی باشند.
فرمول محاسبه قد افراد بر اساس قد پدر و مادر
از آنجا که سهم ژنتیک در تعیین قد، سهم مهم و اساسی در تعیین طول قد می باشد، می توان حدود قد کودکان در بزرگسالی را به کمک روابط زیر تعیین کرد:
پسران : قد پدر به سانتی متر + ( قد مادر به سانتی متر + ۱۳) [ ÷ ۲ ]
دختران : قد مادر به سانتی متر + ( قد پدر به سانتی متر _ ۱۳ )[ ÷ ۲ ]
ارتباط تغذیه و قد
بعد از ژنتیک که سهم عمده ای در تعیین میزان قد در کودکان دارد، از جمله عوامل بسیار مهم در داشتن قدی مناسب و ایده آل، رعایت اصول تغذیه ای صحیح می باشد. کوتاه قدی در کودکان اگر با زمینه ژنتیکی نباشد، می تواند نشانه سوء تغذیه در چند سال گذشته باشد. از جمله مواد مغذی که در داشتن قدی مناسب دخیل هستند، می توان به موارد زیر اشاره کرد:
ویتامین A: ویتامین A یکی از مواد مغذی ضروری است که برای رشد بدن لازم است که با تولید سلول های جدید در بدن به افزایش رشد کمک می کند. ویتامین A برای داشتن استخوان های قوی و سالم، لازم و ضروری است. منابع طبیعی ویتامین A عبارتند از شیر غنی شده، پنیر، ماهی ها و گوشت. میزان مشخصی از مصرف این مواد غذایی برای افزایش قد وجود ندارد و جای داشتن این مواد در برنامه غذایی فرد، کفایت بدن را از این ماده مغذی تامین می کند.
ویتامین D: ویتامین D یکی دیگر از مواد مغذی ضروری مورد نیاز برای رشد و نمو بدن است. ویتامین D همچنین در جذب کلسیم مواد غذایی نقش اساسی دارد. کمبود ویتامین D می تواند استخوان های شما را ضعیف کرده و خطر پوکی استخوان را افزایش دهد. کمبود ویتامین D در دوران رشد و بلوغ باعث کاهش رشد قدی در کودکان می شود. منابع غذایی ویتامین D طبیعی شامل پنیر، نور خورشید، شیر غنی شده، قارچ و زرده تخم مرغ است. همچنین استفاده از مکمل های ویتامین D، یکی از منابع تامین این ماده مغذی برای بدن است.
ویتامین C: ویتامین C یکی از مواد مغذی می باشد که ایمنی بدن را تقویت می کند و به حفظ سلامت استخوان ها و دندان ها کمک می کند. علاوه بر این در سنتز کلاژن در بدن نقش دارد. ویتامین C، نه تنها برای مبارزه با عفونت ها مفید است بلکه گردش خون در بدن را نیز بهبود می بخشد. منابع طبیعی ویتامین C گل کلم، مرکبات، توت فرنگی، انگور، گوجه فرنگی و کیوی می باشند.
ید: ید یکی از اساسی ترین املاح مورد نیاز بدن است که در افزایش قد نقشی کلیدی ایفا می کند. ید برای عملکرد غده تیروئید لازم است. غدد تیروئید برای کارکرد صحیح به ید مشخصی در بدن نیاز دارند. کمبود ید می تواند منجر به عملکرد ضعیف غدد تیروئید و تاثیر بر قد و وزن بدن داشته باشد. بهترین منبع ید در مواد غذایی نمک، تخم مرغ، توت فرنگی، جلبک دریایی و لوبیا می باشد.
فلوراید: فلوراید مسئول تحریک تشکیل استخوان های جدید و قوی است. بدن برای فرآیند تشکیل استخوان به مقدار کافی فلوراید نیاز دارد. کمبود فلوراید در سلامت دندان ها بسیار تاثیر دارد. غذاهای غنی از فلوراید چای، آب انگور، مرغ و آب حاوی فلوراید هستند.
کلسیم: کلسیم یکی از مواد مغذی ضروری مورد نیاز برای رشد و نمو استخوان ها است. کمبود کلسیم در بدن، می تواند خطر پوکی استخوان را افزایش دهد. منابع غنی کلسیم شامل جو دوسر، غلات، آب پرتقال، شیر بدون چربی، شلغم، کلم پیچ و ماهی های استخوان دار هستند.
کلام آخر:
داشتن قدی مناسب و ایده آل خواسته هر انسان است که بیشترین سهم در این موضوع را ژنتیک و عوامل وراثتی تعیین می کنند. نحوه تغذیه مادر در هنگام بارداری، نحوه تغذیه کودک در دوران مختلف زندگی از جمله رشد و بلوغ، خواب کافی، ورزش و عدم وجود عوامل بیماری زا نظیر انگل ها از جمله عواملی هستند که در تعیین میزان قد دخیل می باشند.
من ۱۵ سالمه قدم ۱۵۹ وزنم ۴۶ است دخترم ایا نرماله??