هر آنچه باید در مورد نیاز به مواد معدنی در بارداری بدانید!
در زمان حاملگی، تغییرات فیزیولوژیک برای حمایت از متابولیسم بدن مادر از یک سو و همچنین رشد و تکامل جنین از سوی دیگر نیاز به برخی ریز مغذی ها شامل ویتامین ها و مواد معدنی را افزایش می دهند. ریز مغذی ها نقش های متنوعی در بارداری دارند و فقدان هر کدام از آن ها سبب مشکلات غیر قابل بازگشتی در مادر و جنین می شود. در این مقاله به بررسی نیاز افزایش یافته به مواد معدنی در بارداری می پردازیم.
مواد معدنی در ساخت استخوان، انتقال اکسیژن و تنظیم قند خون نقش دارند. افزایش جذب روزانه مواد معدنی، خطرات مرتبط با بارداری را کاهش می دهد و تکامل جنین را بهبود می بخشد.
نقش آهن در دوران بارداری
آهن مورد نیاز در دوران بارداری به ۲۷ میلی گرم در روز افزایش می یاید. این نیاز در غیر دوران بارداری ۱۸ میلی گرم در روز است. علی رغم اینکه جذب آهن در زمان بارداری افزایش می یابد، بخاطر افزایش حجم خون نیاز به هموگلوبین بیشترمی شود. کمبود آهن مرتبط با پره اکلامپسی و زایمان زودرس است. جذب کافی آهن برای رشد و تکامل نرمال جنین ضروری است. مکمل های آهن به طور روتین در زمان بارداری استفاده می شوند. مصرف مکمل آهن، علاوه بر منابع غذایی غنی از آهن طبق دستورالعمل کشوری توصیه می شود. لازم به ذکر است مصرف مکمل آهن در مورد خانم های باردار مبتلا به تالاسمی نیز طبق برنامه کشوری مانند سایر خانم های باردار توصیه می شود. زرده تخم مرغ، گوشت، ماهی، جگر، حبوبات، سبزی های برگ سبز تیره مثل جعفری و گشنیز سرشار از آهن هستند.
نقش کلسیم در بارداری
جذب کلسیم در طی بارداری افزایش می یابد و میزان کافی ویتامین دی در جذب کلسیم در زمان باداری مهم است و با افزایش جذب این ماده معدنی تامین می شود و نیاز به کلسیم همچون دوران غیر بارداری ۱۰۰۰ میلی گرم در روز است. استفاده از مکمل کلسیم در زنان باردار، خطر فشار خون بالا و پری اکلامپسی را کاهش می دهد. کمبود کلسیم در زمان بارداری، پوکی استخوان در سال های بعد را افزایش می دهد. زیرا اگر کلسیم به میزان کافی مصرف نشود، کلسیم از بدن مادر برای جنین برداشته می شود و توده استخوانی مادر کاهش می یابد. لازم است جهت تامین این مواد معدنی در بارداری و شیردهی، مصرف مواد غذایی گروه شیر و لبنیات به میزان لازم و کافی توصیه شود. موادی مانند شیر و ماست، سبزیجات برگی سبز، سویا، ماهی و نان سبوس دار حاوی مقدار زیادی کلسیم هستند.
ید در دوران بارداری
با توجه به نقش ید در متابولیسم بدن و تولید انرژی و نیز تکامل مغز جنین، میزان مورد نیاز ید در دوران بارداری افزایش می یابد، به طوری که کمبود مواد معدنی در بارداری منجر به عقب ماندگی ذهنی، هیپو تیروئیدی و گواتر و در شکل شدید آن، کرتینیسم در نوزاد می گردد. همچنین نیاز به مصرف منابع غنی از ید (مانند انواع ماهی) در دوران شیردهی بیش از دوران بارداری می باشد. مصرف زیاد ید در دوران بارداری نیز منجر به بروز گواتر و هیپوتیروئیدی در نوزاد می شود. جذب ید به وسیله غده تیروئید در زمان بارداری افزایش می یابد. ۲۲۰ میکروگرم ید در روز در زمان بارداری مورد نیاز است. این میزان در زمان غیر بارداری ۱۵۰ میکروگرم در روز است. میزان کافی ید در زمان بارداری برای تولید انرژی و تکامل مغز جنین لازم است. استفاده از مکمل ید قبل و در طی ۳ ماه اول بارداری از ناهنجاری هایی که به واسطه کمبود این مواد معدنی در بارداری است، جلوگیری می کند. غذاهای دریایی (ماهی و میگو) و نمک ید دار منابع اصلی ید برای ما هستند.
نقش روی در دوران بارداری
روی نقش مهمی در ساخته شدن پروتئین ها و بیان ژن ها دارد و عمدتا در عضلات و استخوان ها ذخیره می شود. در دوران بارداری مصرف ۱۰ میلی گرم روی روزانه لازم است. این میزان در زمان غیر بارداری ۸ میلی گرم در روز است. دریافت کافی این مواد معدنی در بارداری، مانع تولد زود هنگام نوزاد می شود و وزن زمان تولد را افزایش می دهد. جگر، گوشت، مرغ، ماهی، شیر، پنیر، حبوبات و گندم سرشار از روی هستند.
منیزیم در دوران بارداری
منیزیم در بیش از ۳۰۰ واکنش آنزیمی بدن از جمله تولید انرژی و تنظیم عملکرد منیزیم و کلسیم نقش کلیدی دارد. مکمل منیزیم تولد پیش از موعد نوزاد را کاهش می دهد. نیاز روزانه منیزیم در خانم های باردار بالای ۱۹ سال، ۳۵۰ و در خانم های بالای سی سال ۳۶۰ میلی گرم در روز است و حدود ۳۰ میلی گرم بیشتر از دوران غیر بارداری است. جذب کلسیم تحت تاثیر دوز بالای روی، کلسیم و دریافت زیاد سدیم و همچنین دریافت کم پروتئین کاهش می یابد. بنابراین اهمیت تعادل دریافت مواد معدنی در بارداری در مورد جذب بهینه منیزیم، بسیار پررنگ است. یک رژیم غذایی سالم، می تواند نیاز به این عنصر را تامین کند. مغز تخمه آفتاب گردان، مغز تخمه کدو، جوانه گندم، بادام و ماست از بهترین منابع طبیعی منیزیم هستند.
مصرف سلنیوم در دوران بارداری
به عنوان آنتی اکسیدان عمل می کند و برای عملکرد طبیعی غده تیروئید هم لازم است. کمبود سلنیوم با سقط های مکرر و پره اکلامپسی همراه است. خانم های باردار روزانه به ۵ میکروگرم بیشتر سلنیوم نسبت به زمان غیر بارداری نیاز دارند. یعنی معادل ۶۵ میکروگرم در روز در مقایسه با ۶۰ میکروگرم نیاز غیر بارداری است. غذاهای دریایی، ماکیان، تخم مرغ، غلات، دانه ها و سیر از منابع مهم سلنیوم هستند که میزان سلنیوم آن ها بسیار وابسته به خاک محل رویش است.
نیاز فسفر در بارداری
کمبود این مواد معدنی در بارداری سبب درد استخوان و بی اشتهایی عصبی و گیجی و حتی مرگ می شود. میزان مصرف آن در طی بارداری ۷۰۰ میلی گرم در روز برای خانم های بالای ۱۹ سال است که در زمان غیر بارداری هم همین مقدار است. در ماهی، میگو، تخم مرغ، غلات و دانه ها فراوان است.
سدیم، پتاسیم و کلر
الکترولیت های حیاتی بدن هستند و در تنظیم مایعات بیرون سلولی و درون سلولی و تمام واکنش های عصبی، عضلانی و هورمونی لازم هستند. نیاز این مواد معدنی در بارداری با دوران غیر از بارداری تفاوتی ندارد. روزانه یک قاشق چایخوری نمک طعام نیاز سدیم و کلر را تامین می کند. منابع غذایی پتاسیم نیز در سبزیجات، میوه جات، غلات و حبوبات به وفور یافت می شود و نیازی به مکمل خاصی نیست.
نقش ماده معدنی مس در بارداری
مس، کوفاکتور آنزیم های آنتی اکسیدان است. باید در مصرف مس و آهن تعادل رعایت شود.۱ میلی گرم در روز، مقدار مورد نیاز خانم های باردار است. این میزان در زمان غیر بارداری ۹۰۰ میکروگرم در روز است.
منگنز در دوران بارداری
نقش مهمی در تکامل جنین در زمان حاملگی دارد. سطح سرمی منگنز در زمان بارداری افزایش می یابد. میزان مورد نیاز برای خانم های باردار ۲ میلی گرم در روز می باشد. در زمان غیر بارداری ۱٫۸ تا ۲٫۳ میلی گرم در روز است.
مقدار مورد نیاز کروم در دوران بارداری
برای عملکرد نرمال هورمون انسولین لازم است. کمبود کروم بر توانایی نوزاد در تنظیم گلوکز خون موثر است و سبب نشانه هایی مانند دیابت و افزایش قند خون و انسولین می شود. در زمان بارداری ۳۰ میکروگرم در روز کافی است. مواد غذایی مانند نان پخته شده با غلات کامل، کره بادام زمینی، مارچوبه، اسفناج و جوانه گندم حاوی مقادیر قابل قبولی از این ماده معدنی هستند. ۲۵ تا ۳۵ میکروگرم در روز نیاز به این ماده معدنی در زمان غیر بارداری است.
تاثیر فلوراید در بارداری
جذب کافی فلوراید در زمان بارداری برای افزایش مقاومت دندان ها و سلامت استخوان لازم است. مکمل فلوراید در زمان بارداری توصیه نمی شود. منابع غذایی آن در چایی و ماهی های دریایی است. ۳ میلی گرم در روز نیاز این مواد معدنی در بارداری است که در زمان غیر بارداری ۳ تا ۴ میلی گرم در روز لازم است.
