داروهای لاغری در دوران شیردهی مجازند؟

داروهای لاغری همواره به عنوان گزینه ای جذاب برای کاهش سریع وزن مورد توجه بوده اند و در صنعت درمان چاقی هم، تبلیغات بسیاری بر روی آنها صورت می گیرد. در این مقاله به بررسی داروهای لاغری در دوران شیردهی می پردازیم.

خانم ها پس از زایمان برای کاهش وزن سریع تر، معمولا نسبت به امکان انتخاب این محصولات سوالات زیادی دارند. در این مقاله به طور دقیق به امکان مصرف این داروها در دوران شیردهی بر اساس شواهد علمی پاسخ می دهیم، اما در ابتدا خوب است بدانید روند کاهش وزن طبیعی بعد از زایمان در سال اول چگونه باید باشد و چه زمان انتظار می رود وزن مادر به وضعیت قبل از بارداری باز گردد:

معمولا ۶ هفته پس از زایمان حجم خون به سطح دوران بارداری کاهش می یابد و رحم به اندازه نرمال برمی گردد و وزن اضافی بعد از این زمان ذخایر چربی بدن هست. بیشتر کاهش وزن هم در سه هفته اول ایجاد می شود.

اگر خانمی رژیم غذایی صحیح داشته باشد و شیردهی خوبی انجام دهد تا یک سالگی فرزند خود، به وزن قبل از بارداری خواهد رسید.

عوامل افزایش وزن در دوران شیردهی:

به غیر از افزایش وزن در دوران باردای شرایط خاص فیزیولوژیک، روحی-روانی و تغییرات ایجاد شده در سبک زندگی در افزایش وزن حین شیردهی تاثیر بسیار زیادی دارند.

عوامل فیزیولوزیک و هورمونی که باعث افزایش وزن در دوران شیردهی می شود:

• افزایش اشتها به علت بهم خوردن تعادل خواب و خواب ناکافی که میل به غذاهای چرب و شیرین را افزایش دهد.
• کم آبی و خستگی می تواند میل به غذا را افزایش دهد.
• استرس هم عامل بالقوه ای است که با ترشح کورتیزول سبب چاقی می شود. 

این عوامل باعث می شوند در دوران شیردهی چربی احشایی افزایش یابد و مقاومت به انسولین و افزایش سطح تری گلیسیریدها ایجاد شود.

وضعیت شیردهی: شیردهی روزانه حدود ۷۰۰ کالری انرژی از مادر می گیرد که بسیار موثرتر از هر داروی کاهش وزنی است. پس مادرانی که قادر به شیردهی نیستند و یا تداوم شیردهی را زود قطع می کنند احنمال افزایش وزن بیشتری دارند. 

عوامل روحی، روانی: افزایش وزن در زنانی که افسردگی و اضطراب را تجربه می کنند بیشتر است. حفظ سلامت روانی چالش هایی را در دوره بعد از زایمان ایجاد می کند.

بهبود افسردگی پس از زایمان با رژیم غذایی مناسب

داروهای لاغری در دوران شیردهی عمدتا از طریق این مکانیزم ها عمل می کنند:

1. کاهش اشتها: ایجاد احساس پر بودن که منجر به دریافت کمتر می شود
2. کاهش جذب مواد مغذی: مثل چربی که سبب جذب کالری کمتری می شود
3. افزایش متابولیسم چربی: سبب می شود کالری بیشتری در بدن مصرف شود 

ارلیستات، سیبوترامین، متفورمین، لیراگلوتاید، توپیرامات، بوپروپیون و کافئین از متداول ترین داروهای لاغری هستند. 

اثرات جانبی داروهای لاغری در دوران شیردهی

ارلیستات: ارلیستات اثرات جانبی گوارشی دارد و سبب اختلال در جذب ویتامین های A ,D ,E ,K، اسهال چرب و درد معده می شود. گفته می شود از آنجا که ارلیستات از طریق دهان کمتر جذب می شود، ترشح آن به شیر و جذب توسط نوزاد بعید است. بنابراین اثرات جانبی در نوزاد شیرخوار خیلی احتمال ضعیفی دارد. اما چون باعث دفع چربی و ویتامین های محلول در چربی می شود، بر کیفیت شیر مادر اثر نامطلوبی خواهد داشت. 

سیبوترامین: گرچه به نظر می آید تاثیری بر تولید شیر ندارد اما انفارکتوس میوکارد و سکته جزء عوارض جدی آن است.

 توپیرامات: اثرات بلند مدت بر قلب و عروق خونی دارد. 

متفورمین: اگر خانمی به علت دیابت از متفورمین استفاده می کرده می تواند مصرف آن را ادامه دهد اما استفاده از آن به علت عوارض زیر با هدف کاهش وزن صحیح نیست. اسهال، تهوع و درد معده از عوارض مصرف متفورمین است. در مواردی لرزش بدن، عصبی بودن، ضربان قلب بالا، تعرق بیش از حد، خواب آلودگی و گیجی در اثر قند خون پایین ایجاد می شود. ضربان قلب آهسته، خستگی، ضعف، خواب آلودگی، سرگیجه نیز در مواردی به خاطر اسیدوز لاکتیک ایجاد می شود.  

لیراگلوتاید یا ساکسندا: این دارو به عنوان مکمل برای کاهش وزن به همراه رژیم کم کالری و ورزش سفارش می شود. در افرادی که سابقه سرطان تیرویید دارند مصرف آن منع مطلق دارد. این دارو به شدت جلوی اشتهای فرد را می گیرد. مصرف آن در دوران شیردهی به ویژه در ماه های اول و مادرانی که نوزاد نارس به دنیا آورده اند ممنوع است. هنوز شواهد کافی مبنی بر بی خظر بودن آن در زمان شیردهی وجود ندارد.

ویکتوزا: نوعی انسولین است که در مبتلایان به دیابت مقاوم به کاهش وزن تجویز می شود. عوارضی چون اختلال در بلع، تنگی نفس و در مواردی سرطان پانکراس مشاهده شده است. از آنجا که ویکتوزا پروتیینی با وزن مولکولی بالاست و به صورت زیر جلدی تزریق می شود به نظر نمی آید که از شیر عبور کند. در ارتباط با فایده مصرف آن حتما باید متخصص غدد اعلام نظر کند.

کافئین: سبب بی خوابی، تحریک پذیری و اسهال در مادر و شیرخوار می شود.