بسیاری از افرادی که با مشکل چاقی و اضافه وزن روبرو هستند هر رژیمی را که به گوششان می رسد برای رهایی از وزن های اضافه برای مدتی به کار می گیرند. در این راستا هر رژیمی که باعث کاهش وزن سریع تر شود مورد اقبال بیشتری واقع می گردد. یکی از رژیم هایی که بسیاری از افراد در جهت کاهش وزن به کار می گیرند رژیم بدون کربوهیدرات است، که در آن تمام منابع کربوهیدرات از نان و برنج و سبزیجات نشاسته ای گرفته تا حبوبات و میوه ها از برنامه غذایی آن ها حذف می شود و در نتیجه از چربی ها و منابع پروتئینی برای تامین انرژی استفاده می شود.

تاریخچه رژیم بدون کربوهیدرات

جالب است بدانید که استفاده از این رژیم برای کاهش وزن و حتی کنترل دیابت به قرن ۱۹ برمی گردد، و بیش از ۱ قرن است که رژیم بدون کربوهیدرات به نام رژیم دکتر اتکینز (Dr.Atkins) در تمام دنیا شهرت یافته است. به نظر دکتر اتکینز رژیم بدون کربوهیدرات از رژیم کم چرب و پر کربوهیدرات در کاهش وزن موثرتر است. رژیم های معروف به South Beach Diet، suger buster و Protein power نیز نمونه های دیگر رژیم بدون کربوهیدرت هستند. رژیم بدون کربوهیدرات باعث بوجود آمدن شرایط کتوژنیک در بدن  می شود، بدین معنا که بدن برای تولید انرژی مورد نیاز بدن و ۹۵% انرژی مورد نیاز مغز در غیاب گلوکوز (کربوهیدرات) باید چربی ها را به اجسام کتونی تبدیل کند و درنتیجه بدن در وضعیت کتوز قرار می گیرد. در این وضعیت ۵% انرژی باقی مانده مورد نیاز مغز از گلوکوزی که از تبدیل پروتئین ها به قند طی فرایند گلوکونئوژنز و یا طی شکسته شدن گلیسرول از چربی ها بدست می آید، تامین می شود. 

در این رژیم عمدتا از منابع غذایی حیوانی استفاده می شود ودر نتیجه درصد اسید چرب اشباع در رژیم غذایی بالاست. در برخی مطالعات گزارش شده است که استفاده از این رژیم باعث رشد کندتر سرطان پروستات در موش ها به جهت کاهش در تولید انسولین و فاکتورهای شبه انسولین می شود که با رشد سرطان پروستات مرتبط شناخته شده اند. 

عوارض رژیم بدون کربوهیدرات

گرچه این رژیم باعث کاهش وزن سریع در روزهای اول می گردد هنوز تردیدهای بسیاری نسبت به عوارض بلند مدت استفاده از رژیم بدون کربوهیدرات وجود دارد.اما عوارض جانبی متعددی توسط پزشکان و متخصصان تغدیه در مطالعات آینده نگر به دنبال استفاده از رژیم اتکینز گزارش شده است. در سال ۲۰۰۵ انجمن قلب بریتانیا توصیه نمود که افراد از این رژیم به منظور کاهش وزن استفاده نکنند زیرا به سلامت قلب آنان آسیب خواهد زد. بر اساس تحقیقات دانشگاه اکسفورد نیز ذخیره انرژی قلب تا ۱۶% در افرادی که از رژیم کم کربوهیدرات و پر چرب استفاده می کنند کاسته می شود، و بر اساس گزارش انجمن سکته انگلستان چون منابع غذایی بدون کربوهیدرات عمدتا منابع حیوانی غنی از اسیدهای چرب اشباع هستند قطعا به سلامتی عروق آسیب می رساند.

در بیشتر افرادی که از این رژیم پیروی می کنند کاهش قابل توجهی در کارایی فیزیکی مشاهده می شود. افرادی که فعالیت ورزشی بی هوازی مانند وزنه برداری انجام می دهند به هیچ عنوان نباید از این رژیم استفاده کنند. این رژیم غذایی به هیچ عنوان برای دانش آموزان مناسب نیس زیرا باعث افت یادگیری می شود.

عوارض احتمالی:

• سرگیجه
• خستگی
• حالت تهوع
• سردرد
• به هم خوردن نظم قاعدگی در زنان از عوارض اولیه استفاده این رژیم است. 

نکته

این رژیم گرچه باعث کاهش وزن سریع می شود اما ۹۵ % افرادی که از این رژیم استفاده می کنند، مجددا وزنشان باز می گردد، زیرا زمانی که افراد برای مدتی کربوهیدرات ها را حذف می کنند تمایلشان نبست به مصرف کربوهیدرات ها بعد از مدتی دو چندان می شود و بنابراین این رژیم را نمی توان برای مدت طولانی اجرا کرد.

قطعا رژیم غذایی که حاوی درصد متناسبی از کربوهیدرات، پروتئین و چربی های مفید به مقدارمتعادل باشد انتخاب هوشمندانه تر و کم عارضه تر و عملی تری نسبت به رژیم بدون کربوهیدرات برای تامین مواد مغذی گوناگون است.

کنترل گرسنگی در رژیم کاهش وزن