مصرف کدام مکمل های غذایی در بارداری ضروریست؟
در دوران بارداری نیز همچون سایر دوران های زندگی بهره مندی از یک برنامه غذایی متعادل و متنوع بهترین روش برای دریافت ویتامین ها و مواد مغذی ضروری است. اما از آنجایی که نیاز به انرژی، پروتئین، کربوهیدرات، ویتامین، مواد معدنی و برخی اسیدهای چرب به جهت افزایش نیاز مادر از یک سو و نیاز جنینی که به سرعت در حال رشد و تکثیر و تقسیم سلولی است افزایش می یابد، استفاده از مکمل های غذایی در بارداری می تواند مفید باشد. هرچند این مکمل ها جایگزین رژیم غذایی سالم نمی شوند و صرفا همان گونه که از نامش پیدا است جنبه تکمیلی دارند.
مکمل های رایج دوران بارداری:
مکمل های مخصوص باراداری: مثل انواع prenatal ،pregnacare ،femibion
معمولا از سه ماهه سوم شروع می شوند و تا ۴ ماه اول شیردهی مصرف آن ها ادامه می یابد. در برخی موارد ممکن است مصرف آن ها از همان ابتدای بارداری و حتی قبل از آن تجویز شود. مطالعات نشان داده اند مصرف مکمل های غذایی در بارداری از تولد نوزاد نارس و پره اکلامپسی که با فشار خون بالا و وجود پروتیئن در ادرار مشخص می شود، جلوگیری می کند. معمولا با مصرف این مکمل های غذایی در بارداری دیگر نیاز به مصرف مکمل های اضافی نیست مگر پزشک به دلیل وجود کمبودی خاص مصرف مکمل اضافه تر را توصیه کند.
- فولات: شکلی از ویتامین B است که در سنتز DNA، تولید گلبول قرمز و رشد و تکامل جنین نقش دارد. اسید فولیک فرم سنتزی فولات است که در بسیاری از مکمل ها یافت می شود. اسید فولیک برای همه زنان باردار توصیه می شود تا از ناهنجاری های لوله عصبی جلوگیری کند. خانم ها باید روزانه به مدت حداقل یک ماه قبل از بارداری به میزان ۶۰۰ میکروگرم اسید فولیک مصرف کنند. اگرچه فولات کافی از طریق رژیم غذایی بدست می آید، ولی اکثر خانم ها رژیم غنی از فولات مصرف نمی کنند، بنابراین مصرف مکمل ها ضروری می شود. چون اکثر حاملگی ها بدون برنامه هستند، همه زنان لازم است روزانه ۴۰۰ میکروگرم فولات و یا اسید فولیک را روزانه مصرف کنند.
- ید، یدو فولیک: همه خانم ها لازم است مصرف کپسول های iodine-folic acid را از ۳ ماه قبل از بارداری شروع کرده و در دوران بارداری نیز به مصرف آن ها ادامه دهند. ید در تکوین مغز نقش دارد و کمبود آن در اختلالات یادگیری کودک نقش دارد. یدوفولیک به صورت دوزاسید فولیک ۵۰۰ میکروگرم و ید ۱۵۰میکروگرم مصرف شود.
- آهن: آهن برای تولید گلبول های قرمز خون که وظیفه خونرسانی به جنین را دارند لازم است. نیاز به آهن در دوران بارداری به جهت بالا رفتن حجم خون مادر( تا ۴۵ درصد) افزایش می یابد. آنمی در دوران بارداری سبب تولد نوزاد نارس و افسردگی مادر و آنمی نوزاد می شود. بنابراین دریافت حدود ۲۷ میلی گرم آهن روزانه از طریق مصرف مکمل های غذایی در بارداری این نیاز را برطرف می کند. مصرف بیش از حد آن سبب یبوست، تهوع و میزان غیر نرمال هموگلوبین می شود. در موارد شدید کم خونی ممکن است تا ۶۰ میلی گرم آهن تجویز شود.
- ویتامین دی: ویتامینی محلول در چربی است که برای عملکرد سیستم ایمنی، سلامت استخوان ها و تقسیم سلولی لازم است. کمبود ویتامین دی در دوران بارداری سبب سزارین، تولد نوزاد نارس، پری اکلامپسی و دیابت بارداری می شود. مصرف دوز روزانه ۱۰۰۰ واحد ویتامین D معمولا روتین است. در باردرای نباید از دوز ۵۰۰۰۰ واحد ویتامین D استفاده کرد.
- اسیدهای چرب امگا: ۳ ایکوزاپنتانوییک اسید (EPA) و دوکوزاهگزانوئیک اسید (DHA) هستند که برای تکامل مغز نوزاد لازم است. مصرف مکمل های حاوی EPA و DHA در زمان حاملگی تکامل مغز نوزاد را تقویت می کنند و احتمال افسردگی مادر را کاهش می دهند.
- پروبیوتیک ها: میکروارگانیزم هایی هستند که برای سلامت گوارش مهم اند. مصرف پروبیوتیک ها در دوران بارداری ایمن است.
- منیزیم: نقش مهمی در سیستم ایمنی، ماهیچه و اعمال عصبی دارد. کمبود آن سبب فشارخون مزمن و زایمان زودرس می شود. در موراد گرفتگی عضلانی تجویز می شود.
- B6: یک ویتامین محلول در آب است که برای پروسه های متابولیک و تکامل سیستم عصبی لازم است. ویتامین B6 در درمان تهوع و استفراغ دوران بارداری مفید است. مصرف دوز بیشتر از میزان توصیه شده ممکن است خطر سقط جنین و یا تولد نوزاد با وزن کم را افزایش دهد. لازم است روزانه ۲٫۵ میلی گرم در زمان بارداری مصرف شود.
- کلسیم: برای سلامت استخوان ها و سیستم گردش خون و ماهیچه لازم است. میزان ۱۳۰۰ میلی گرم کلسیم (قبل بارداری، حین بارداری، پس از بارداری) روزانه نیاز هست. رشد اسکلتی جنین از نیمه بارداری به بعد اتفاق می افتد و ماکزیمم افزایش کلسیم در سه ماهه سوم اتفاق می افتد. مصرف کلسیم در نیمه دوم بارداری از فشار خون بالا و بیماری های مرتبط جلوگیری می کند.
بعضی مکمل ها باید با احتیاط در دوران بارداری مصرف شوند:
- ویتامین A: در مولتی ویتامین های قبل تولد یافت می شود. اگرچه این ویتامین برای تکوین بینایی جنین و عملکرد سیستم ایمنی لازم است، میزان بیش از حد آن مضر است. باتوجه به اینکه ویتامین A محلول در چربی است میزان زیادی آن در کبد ذخیره می شود که اثرات سمی برای بدن دارد و سبب صدمه به کبد می شود. مصرف بیش از حد این ویتامین در دوران بارداری سبب ناهنجاری های مادرزادی می شود.
- ویتامین E: ویتامین محلول در چربی که در بیان ژن و عملکرد ایمنی نقش دارد. مصرف بیش از حد آن در دوران بارداری می تواند سبب افزایش ریسک درد شکمی و پاره شدن کیسه آب شود.
- ملاتونین هم نباید در دوران بارداری مصرف شود.
باید در نظر داشته باشید هر ویتامین و ماده معدنی را فراتر از دوز ماکزیمم روزانه مصرف نکنید تا از اوردوز و بروز سمیت جلوگیری شود. برخلاف داروهای تجویز شده، مکمل های رژیمی از نظر ایمنی و اثربخشی توسط سازمان غذا و دارو آمریکا کنترل نمی شوند، در نتیجه ممکن است حاوی مواد شیمیایی، باکتری و حشره کش ها باشند و خطراتی را برای بارداری به همراه داشته باشند.
